هر دانشجو برای تأمین مخارج زندگی در آلمان، ماهیانه به ۶۶۰ یورو احتیاج دارد. هزینهزندگی در کشور آلمان بالاست. ۶۶۰ یورو در ماه پول زیادی نیست. با این مبلغ در ماه، دانشجو زندگی کاملاً سادهای خواهد داشت. برای اینکه از این پول کم بتوان به بهترین شکل استفاده کرد، باید به هزینههای ثابت زندگی در آلمان توجّه کرد و آنها را تا آنجا که امکان دارد، پایین نگهداشت. یکی از این هزینههای ثابت کرایهی خانه است.
شهریه
پیشتر دانشجو برای تحصیل در مراکز آموزش عالی دولتی آلمان مجبور به پرداخت شهریه نبود. امّا پس از لغو ممنوعیّت مطالبهی شهریه از دانشجویان، درسال ۲۰۰۵، توسّط دادگاه قانون اساسی دولت فدرال آلمان Bundesverfassungsgericht، در بسیاری از ایالتها، در آینده دانشجویان مجبور به پرداخت شهریه خواهند بود. برخی ایالتها مطالبهی شهریه از دانشجویان را از نیمسال زمستانی ۲۰۰۶ـ۲۰۰۷ آغاز کردهاند. شهریهی پرداختی ۵۰۰ یورو در هر نیمسال تحصیلی “زِمِستِر” (Semester) تعیین شدهاست. بهتر است قبل از اقدام برای دریافت
پذیرش تحصیلی، از ایننکته که آیا در مرکز آموزش عالی انتخابی شما هم شهریه پرداخت میشود یا خیر، اطلاع حاصل کنید.
شهریهی تحصیل درازمدّت Langzeitgebühren
دانشجویانی که دوران تحصیل آنها به درازا میکشد و تعداد نیمسالهای تحصیلیشان از حدّ مجاز پیشبینی شده، میگذرد، باید شهریه بپردازند. این شهریه افزون بر عوارض دانشجویی است که به طور عادّی به دانشگاه پرداخته میشود و مقدار آن تا ۸۰۰ یورو در هر نیمسال تحصیلی میرسد. موعد پرداخت این شهریه معمولاً پس از ۷ سال تحصیل یا به عبارتی پس از ۱۴ نیمسال تحصیلی است.
عوارض دانشجویی (Semesterbeitrag)
سوای شهریهای که دانشجو بهزودی در بسیاری از دانشگاهها میباید بپردازد، دانشجویان برای هر نیمسال تحصیلی مبلغی به عنوان سهم دانشجو در امور دانشجویی (عوارض دانشجویی) به دانشگاه میپردازند که Semesterbeitrag نام دارد. این مبلغ معمولاً بیش از ۱۰۰ یورو در هر نیمسال تحصیلی نیست و به خرج ادارهی امور صنفی و فوقبرنامهی دانشجویی (Studentenwerk) و هچنین شورای عمومی دانشجویی که به اختصار به آن “آستا” میگویندAsta))، میرسد. در شهرهای بزرگ، در این مبلغ پرداختی، هزینهی بلیط نیمسال تحصیلی (Semesterticket) هم منظور شده، که حقّ استفادهی رایگان از اتوبوس و قطاردر محدودهای مشخّص را به دانشجو میدهد.
بلیط نیمسال تحصیلی (Semesterticket)
بلیط استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی ( اتوبوس، قطار، قطار زیرزمینی) در محدودهای مشخّص، که برای یک نیمسال تحصیلی اعتبار دارد. به طور معمول کارت دانشجویی همزمان بلیط نیمسال تحصیلی هم محسوب میشود، وقتی که هزینهی آن در مبلغ پرداختی به عنوان سهمیهی دانشجو در امور دانشجویی (Semesterbeitrag)، پرداخت شدهباشد.
ادارهی امور صنفی و فوق برنامهی دانشجویی (Studentenwerk)
نهاد مستقل که مسئولیّت ادارهی سالنهای غذاخوری و کافهتریاها و توزیع و ادارهی خوابگاههای دانشجویی را در مراکز آموزش عالی بهعهده دارد. افزون بر آن، این نهاد مشاورههای روانیـ درمانی هم به دانشجویان ارائه میدهد.
تخفیفهای ویژهی دانشجویان
در بسیاری از موارد تخفیفهای ویژهای برای دانشجویان در نظر گرفتهشدهاست. برای مثال موزهها و مراکز فرهنگی معمولاً به دانشجویان تسهیلات ویژهای عرضه میکنند. گاهی با بهرهگیری از این تخفیفها، دانشجو میتواند با هزینهی کمی سفر کند، از جمله با هواپیما. برای استفاده از تمام این تسهیلات، خوب است که دانشجو دارای کارت بین المللی دانشآموزی/ دانشجویی Internationale Schüler – und Studentenausweis (ISIC) باشد. قیمت این کارت ۹ یوروست وبرای درخواست آن باید با به همراه داشتن یک عکس رنگی و کارت دانشجویی به ادارهی امور صنفی و فوقبرنامهی دانشجوییStudentenwerk مراجعه کرد. اما بدون داشتن این کارت هم به دانشجو در بسیاری موارد تخفیف تعلّق میگیرد. دانشجویان تا سن ۲۶ سالگی میتوانند با ارائهی کارت دانشجویی خود از تسهیلات ویژهای برای سفر کردن با قطار استفاده کنند. برای دانشجویان دیگر گروههای سنّی هم، استفاده از وسایل نقلیهی عمومی ( به جز تاکسی) معمولاً بسیار ارزانتر از سایر قشرهای جامعه است.
بافوگ( BAföG)
قانون فدرالِ پشتیبانی مالی از تحصیل “Bundesausbildungsförderungsgesetz” که به اختصار بافوگ( BAföG) گفته میشود، برای پشتیبانی ازدانشجویان در طول تحصیل، برای آنان کمک هزینهی تحصیلی درنظر گرفتهاست. این کمکهزینهی تحصیلی تنها به دانشجویانی تعلّق میگیرد که هنوز از مرز ۳۰ سالگی نگذشتهاند و خانوادهی آنها قادر به حمایت مالی از آنان نیست. مقدار این کمکهزینه، بستگی به درآمد خانوادهی دانشجو و درآمد خود دانشجو ( چنانچه دانشجو مشغول به کار باشد) دارد. با پایان یافتن مدّت قانونی تحصیل ( برای دانشگاهیان تا پایان نیمسال نهم و برای دانشجویان سایر مراکز آموزش عالی، تا پایان نیمسال هفتم) این کمک هزینهی تحصیلی قطع میشود، مگر در موارد استثنائی مثل بیماری یا سرپرستی و نگهداری از بچّه یا در صورت داشتن هر گونه معلولیّت.
بخشی از این کمک هزینه، میبایست بعدها توسط دانشجو به دولت بازپرداخت شود. دانشجویان خارجی هم میتوانند با داشتن شرایطی ویژه درخواست بافوگ کنند. این شرایط شامل حال دانشجویان عادی از کشورهایی که عضو اتحادیهی اروپا نیستند، نمیشود. اطّلاعات بیشتر در این زمینه را میتوان با مراجعه به ادارهی بافوگ مستقر در ادارهی امور صنفی و فوقبرنامهی دانشجویی کسب کرد