وقتی پا به سن می‌گذاریم، باید خود را برای چالش‌های جدیدی آماده کنیم. بخشی از نشانه‌های سالمندی به‌صورت مشکلات جسمانی ظاهر می‌شوند. مشکلاتی که در افراد مختلف به شکل‌های گوناگون رخ می‌دهند. نارسایی کلیه یکی از اختلال‌هایی است که در گروهی از سالمندان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. این دسته از افراد نیاز به دیالیز پیدا می‌کنند و نیاز به مراقبت دائمی دارند.
.
انواع دیالیز سالمندان
 روش‌های دیالیز برای همه افراد یکسان هستند. به عبارت دیگر، فرقی نمی‌کند که فرد در جوانی نیاز به دیالیز پیدا می‌کند یا با یک سالمند دیالیزی سروکار داریم. روی‌هم‌رفته دو روش کلی برای دیالیز وجود دارد که عبارت‌اند از:

دیالیز خونی:

 این روش با نام همودیالیز نیز شناخته می‌شود. در همودیالیز جریان خون به سمت خارج از بدن برقرار می‌شود. خون در خارج از بدن وارد دستگاه‌های خاصی می‌شود که نقش فیلتر را بازی می‌کنند. با عبور خون از دستگاه، مواد زائد آن جدا می‌شود. سپس بار دیگر خون به بدن باز می‌گردد. 

دیالیز صفاقی: 

دیالیز صفاقی توسط فرد بیمار انجام می‌شود. به همین دلیل با توجه به شرایط جسمانی سالمند دیالیزی، معمولا این روش چندان برای افراد مسن استفاده نمی‌شود؛ مگر آنکه پرستار در کنار آن‌ها حضور داشته باشد.

مراقبت از سالمند دیالیزی 

سالمند دیالیزی نیاز به توجه ویژه دارد. او باید در تمام طول شبانه‌روز به‌خصوص در ساعت‌های پس از دیالیز، تحت نظر قرار بگیرد. همان‌طور که ذکر کردیم، عوارض دیالیز در سالمندان را با رعایت اصول نگهداری از آن‌ها می‌توان به حاقل رساند. اهمیت مراقبت از سالمندان دیالیزی به‌حدی زیاد است که پزشکان توصیه می‌کنند حتما از پرستاران متخصص برای رسیدگی به افراد مسن استفاده کنید. در حال کلی از جمله اقدامات مهم مراقبت از سالمندان دیالیزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:‌

• با ماساژ دادن و کمپرس آب گرم در نواحی مختلف بدن، باید جلوی گرفتگی عضلانی گرفته شود.
• توجه به بهداشت فردی سالمند از جمله مسواک زدن، کوتاه کردن ناخن‌ها، شستشوی بدن و … خیلی مهم است.
• با هیدراته کردن پوست سالمند، باید جلوی احساس خارش در بدن پس از دیالیز را گرفت.
• جلوگیری از خشکی لب‌ها با استفاده از ماسک‌ها و ماساژ‌های مخصوص اهمیت زیادی دارد.
  

چند نکته برای مراقبت جسمانی از سالمندان دیالیزی مطرح کردیم. واقعیت این است که ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود. سالمند دیالیزی بیش از سایر افراد مسن، در معرض بیماری‌های روحی مانند افسردگی قرار دارد. بنابراین لازم است که برنامه مدونی برای حفظ روحیه و نشاط در سالمندان که در این دسته افرد دیالیزی قرار دارند بچینید.
حضور یک پرستار تمام وقت در کنار سالمند، کمک می‌کند تا این برنامه عملیاتی شود. به‌عنوان مثال پیاده‌روی، ورزش سبک، تفریحات ساده، گفتگو کردن درباره موضوعات روحیه‌بخش، ماساژ درمانی، مشاوره و … از جمله مراقبت‌هایی است که به جلوگیری از بروز بیماری‌های روحی در سالمندان دیالیزی کمک می‌کند. 

عوارض دیالیز در سالمندان

 آیا می‌دانید دیالیز در سالمندان منجر به چه بیماری‌هایی می‌شود؟ این سوال مهمی است که قبل از هر اقدامی باید درباره آن آگاهی کسب کنید. خوشبختانه با پیشرفت‌های پزشکی در سال‌های اخیر بسیاری از عوارض دیالیز در سالمندان برطرف شده است. در عین حال چند عارضه جانبی وجود دارد که سالمند دیالیزی با آن روبه‌روست که عبارت‌اند از:

• لخته شدن خون
• خشکی و خارش پوست
• باد فتق
• عفونت
• کاهش فشار خون
• گرفتگی عضلات
• سندرم پای بی‌قرار
• حالت تهوع
• مشکلات تغذیه
  

هر چند نمی‌توان احتمال بروز عوارض فوق را به صفر رساند؛ اما راه‌هایی وجود دارند که با اجرای دقیق آن‌ها می‌توانید شدت عوارض را تا حد زیادی کاهش داد. به‌عنوان مثال برای کاهش حالت تهوع و افت فشار خون می‌توان از داروهایی مانند هیدراتاسیون (hydration) استفاده کرد. این دارو بدون نیاز به نسخه پزشک نیز از داروخانه‌ها قابل تهیه است. هرچند که توصیه می‌کنیم حتما زیر نظر پزشک مصرف کنید.
پیاده‌روی یکی دیگر از اقداماتی است که سالمندان باید در برنامه روزانه خود بگنجانند. روزانه چند دقیقه راه رفتن به کاهش عوارض دیالیز کمک می‌کند. در کنار آن استفاده از کمپرس آب گرم نیز برای تسکین دردهای دیالیز خیلی مفید است. اقدامات دیگری نیز وجود دارند که با نظر پزشک معالج برای کاهش عوارض دیالیز در سالمندان پیشنهاد می‌شوند.

 منبع: عوارض دیالیز در افراد مسن

نوشته: پارسایان بهترین خانه سالمندان تهران