صنایع دستی همدان، قدمتی به اندازه تاریخ کهن آن دارد. صنایع دستی همدان، میراث معنوی این استان محسوب می شوند. در کنار آثار تاریخی، صنایع دستی شهر همدان، توجه گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب می کند. همچنین علاوه بر شهرت داخلی، در سطح بین الملل و صادراتی نیز زبان زد است. صنایع دستی همدان قالی بافی، چرم دوزی، گلیم، مرواربافی و گیوه بافی می باشد، و از همه مهم تر میتوان به سفال و سرامیک لالجین اشاره کرد.
سایر صنایع دستی همدان عبارتند از :

• منبت کاری
• معرق کاری
• مسگری
• قلم زنی
• سنگ تراشی
• طلاکوبی
• نقره کوبی
  

سفال لالجین همدان

در اطراف بازارها و بازارچه های صنایع دستی همدان آنچه بیشتر از همه خودنمایی می نماید، اشیاء سفالی، در رنگ ها و طرح های مختلف است که نظر همگان را به خود جلب می کند. شاید بتوان گفت هنر ساخت وسایل گلی، یکی از اولین هنرهایی است که بشر آموخت و به این وسیله مایحتاج مورد نیاز زندگیش را ساخت. لالجین همدان هم در زمینه سفالگری قدمتی بیش از 700 سال دارد. این اشیاء زیبا در شهر همدان یافت می شود و می توانیم بعنوان یادگاری از سفر به همدان، همراه خود ببریم. ظرف، تابلو،مجسمه، ترکیب سفال با دیگر هنرها مانند چوب، منبت، مینا کاری و … آثاری است که به چشم میخورند. سفال لالجین همدان را میتوانیم به دو بخش تقسیم کنیم بخش اول آنچه در 70 سال پیش، تولید می شد که از لحاظ شکل ظاهری و اندازه متفاوت است و بیشتر برروی آن طرح و نگارهای زیبا کشیده شده است. بخش دوم بازمیگردد به 30 سال گذشته، آنچه ساخته شد در رنگ های ساده بود گاهی به سبک چینی سفید هم دیده میشد. برای آشنایی بهتر با هنر سفالگری همدان پیشنهاد می کنم حتما بازدیدی از موزه ی سفال که در یکی از محله های قدیمی همدان است، داشته باشید.


چرم همدان

استان همدان به دلیل آب و هوای مناسب، در زمینه دامپروری قدمت طولانی دارد و سابقه تولید چرم در این منطقه به بیش از 3000 سال می رسد . در زمان های گذشته همدان در زمینه تولید چرم و چرم دوزی آن پیشتاز بوده است و این شهر به دباغخانه معروف بود، و کارگاه هایی مختص دباغی پوست حیوانات وجود داشت که امروزه خیلی از آن ها تعطیل شده اند. در گذشته چرم همدان شهرت بسیاری داشته و به دیگر کشور های هم صادر می شده است. کمربند، کیف، کفش، جاکلیدی و لباس های چرم دست سازهایی هستند که توسط هنرمندان این حرفه ساخته می شوند. همچنین ناگفته نماند اولین کارخانه چرم سازی ایران در شهر همدان تاسیس شد. پس یکی از بهترین سوغات و صنایع دستی همدان، صنایع چرم این شهر است.



قالی بافی همدان

در بسیاری از شهرهای ایران هنر قالی بافی رونق دارد. شهر همدان به دلیل رونق کشاورزی و دامداری و تولید پشم و نخ های مرغوب یکی از پیشگامان در این زمینه است. هنرمندان قالی باف همدان مانند سایر شهرها، سبک و سیاق خاص خود را در بافت فرش دارند. ویژگی هایی که می توان به آنها اشاره کرد استفاده از پشم های دست ریس شده و رنگرزی طبیعی همچنین طرح های شکسته و هندسی می باشد. ماهی و ترنج هم طرح هایی هستند که بیشتر به چشم میخورند همچنین برای رنگ آن از شیره ی گیاهان استفاده می کنند که به اصطلاح قالی هایی با رنگ های ثابت گفته می شوند و هر چه کهنه تر شوند زیبایی آن ها بیشتر خواهد شد. اما امروزه از رنگ های شیمیایی استفاده می کنندکه بعد از مدتی قالی ها رنگ پریده می شوند. قالی های همدان اسم های گوناگونی دارند که پنج چارک و دوزرعی طرفداران بسیاری دارد. فرش های خرکی، کناره، پشتی، روکرسی مشتری کمتری دارد. در این بین میتوان تابلوفرش های زیبا و نفیسی هم یافت.


گلیم همدان

گلیم فرش بافته شده ی صاف و یا قالی بدون گره، پرز و خواب می باشد. معمولا گلیم هنر دست عشایر هر منطقه است که برای استفاده خود می بافند همدان هم در زمینه بافت گلیم در ایران جایگاه بالایی دارد. نقش و طرح گلیم در هر منطقه مختص خودش است و میتوان از روی طرح هر گلیم گفت از کدام شهر است . نقش گلیم همدان گل لاله، خرچنگی، زنگوله، گل سبدی، گل قندی، ضربدری، دست دلبر، جناقی و اسلیمی است. شهر نهاوند استان همدان،در این صنعت پیشروتر است و گلیم های این منطقه جزو کالاهای صادراتی می باشد .


مروار بافی همدان

مرواربافی هنری با عمر 50 سال، در همدان است. مروار در بخش هایی از استان همدان کشت می شود که کیفیت و مرغوبیت ترکه هایش آن را مناسب برای بافت انواع محصولات حصیری کرده است. مروار بافی علاوه بر استان همدان، در دیگر شهرهای ایران هم انجام میشود ولی چوب مورد نیازشان را، از همدان تامین میکنند. این بافته های زیبا را می توان در شکل انواع سبدها، مبلمان، میزو صندلی و …. دید. شیوه ی بافت به این صورت است که ترکه هایی که قابلیت تقسیم شدن به سه یا چهار قسمت دارند را جدا کرده و می خیسانند تا منعطف شود و پس از آن به شیوه ی مخصوص خود شروع به بافت می کنند. این سبدهای زیبا را میتوان بعنوان یادگاری از صنایع دستی همدان بهمراه خود به شهرمان ببریم چون کمتر کسی این سبد بافی همدان را می شناسد.

گیوه بافی همدان

در گذشته گیوه طرفداران بسیاری داشت، بزرگترین مزیت گیوه سرد بودنش بود که در فصل تابستان استفاده بسیاری داشت. در این حرفه کفش هایی می دوزند که رویه آن نخ های پنبه ای و زیرش، از چرم درست می شود. اما امروزه کفش های صنعتی جای آنها را گرفته اند، و تقریبا میتوان گفت دیگر تولید نمی شوند اما در چند روستای همدان زنان به این هنر مشغولند و منبع درآمد خوبی از این راه دارند.


منبع : نشاط آوران