سکس با ما چه می کند؟ (قسمت دوم)

دکتر محمدرضا رجبی شکیب:

یکی دیگر از هورمون هایی که بعد از سکس آزاد می شود، اندورفین است که همان طور که از اسمش پیداست، پسرخاله مورفین است و آرامش بخش و نشاط آور و البته خواب آور. اندورفین اثر ضد افسردگی دارد و جالب است بدانید ورزش هم باعث ترشح اندورفین می شود. برای همین ورزش ضد افسردگی ست و برای همین می گوییم قبل از خواب ورزش کنید تا بهتر بخوابید.

درباره خواب آوری اش هم، محققان می گویند یک ارگاسم خوب، در یک مرد می تواند اثری معادل 2-3 میلی گرم دیازپام داشته باشد (دلیلی برای اینکه مردان بعد از ارگاسم مرده خوابند!).

اما بعد از ارگاسم دیگر چه اتفاقاتی می افتد؟

یکی از مهم ترین اتفاقات، ترشح اکسی توسین است. هورمونی که بعضی ها به اشتباه آن را هورمون عشق می نامند؛ اما درست است که آن را «هورمون آغوش» بنامیم. تاثیر اکسی توسین روی ما چیست؟ گارد دفاعی ما را باز می کند و به دیگران اعتماد می کنیم؛ یعنی همان پذیرش دیگران با آغوش باز. این هورمون، همچنین کلید دلبستگی و همدردی ست. مادری که زایمان می کند هم در بدنش اکسی توسین زیادی تولید می شود، همچنان که با تحریک نوک پستان هم، اکسی توسین  ترشح می شود.

به دلایلی که هنوز معلوم نیست، اکسی توسین در زنان بسیار بیشتر و سریع تر از مردان ترشح می شود. و این توجیه کننده همان پدیده ای ست که با آن آشنا هستیم: زنان به دنبال تجربه رابطه جنسی با یک مرد، سپرشان را می اندازند و دلبسته او می شوند. و به همین دلیل، برای زنان، ترک یک رابطه کوتاه مدت، دشوار است و احساس درماندگی در آنها ایجاد می کند.

اما در مردان چه رخ می دهد؟ در مردان، بعد از سکس، بسیار بیشتر از اکسی توسین، دوپامین آزاد می شود. دوپامین هورمون لذت است و همان ماده دردسرسازی ست که زمینه ساز اعتیاد می شود. پس بعد از یک سکس لذتبخش، چه تغییری در ذهن یک مرد انتظار داریم؟ تمایل بیشتر مرد به تکرار تجربه لذت بخش. (دقت کنید که هر دو هورمون در زنان و مردان هست اما نسبت آن متفاوت است)

ساختاری در عمق مغز هست به نام سیستم لیمبیک. درک لذت مربوط می شود به این سیستم. یعنی مشخص شده هروقت ما از هرچیزی لذت می بریم، از غذا گرفته تا حتی مواد مخدر یا قمار بازی، فعالیت این قسمت مغز بیشتر می شود. نورون های این سیستم، هورمون دوپامین ترشح می کنند و دوپامین، خودش فعالیت سیستم لیمبیک را بیشتر می کند. این چرخه، همان چیزی ست که باعث اعتیاد می شود. و لابد شنیده اید که ما می توانیم حتی به شیرینی گل محمدی هم معتاد شویم. سکس که جای خود دارد.

تفاوت دیگری که در شکل برانگیختگی زنان و مردان توصیف شده، مربوط می شود به پاسخ مراکز ترس و اضطراب در مغز. با کمک fMRI فعالیت مغزی در سکس بررسی و نشان داده شده که همزمان با برانگیختگی جنسی، مراکزی از مغز زنان که مسئول ترس و اضطراب هستند، رو به خاموشی می روند. یعنی هرچه برانگیختگی جنسی بیشتر می شود، آرامش بیشتری بر یک زن حاکم می شود. این تفاوت منطبق است بر رفتارهای زیستی جانوران؛ چراکه در جفتگیری، نر است که فعالیت می کند و ماده صرفا باید آرامش و پذیرش داشته باشد.

و آخرین هورمون: سروتونین؛ هورمون شادی. همان که باعث احساس خوشبختی در ما می شود و آدم های افسرده آن را کم دارند. جالب است که افسرده ها انگیزه ای برای سکس ندارند؛ اما اگر بدانند سکس تا چه حد باعث افزایش سروتونین آنها می شود، شاید نظرشان عوض شود.